Wydawca treści
Ochrona lasu
Drzewostan świerkowy porażony przez kornika drukarza, fot. Michał Taszarek
Szkody od wiatru w leśnictwie Bobrówka, fot. Michał Taszarek
Świerki porażone przez kornika drukarza, fot. Michał Taszarek
Gąsienice barczatki sosnówki na pniu sosny, fot. Michał Taszarek
Ochrona lasu, fot. Jerzy Malicki
Szkodnictwo leśne, fot. Mariusz Grondys
Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Ochrona lasu jest jedną z podstawowych dziedzin działalności leśnictw. Każdego roku leśnicy podejmują działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.
Zagrożenia te dzieli się na trzy grupy:
- biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne),
- abiotyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury),
- antropogeniczne, czyli wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie).
W ochronie lasu obowiązuje zasada działania profilaktycznego (zapobiegawczego). Jest to całokształt działań i środków mających na celu zapobieganie procesom chorobowym oraz zwiększenie zdolności obronnej drzew w stosunku do szkodników i czynników chorobotwórczych.
Lasy Nadleśnictwa Torzym są ze względu na uwarunkowania siedliskowe silnie narażone na szkody wyrządzane przez owady (głównie szkodniki pierwotne sosny). Najczęściej występującymi szkodnikami tego typu są: barczatka sosnówka, brudnica mniszka oraz boreczniki. Cały obszar Nadleśnictwa jest nieustannie monitorowany przez leśników, kontrolujących stan populacji owadów. W sytuacjach szczególnych, np. gdy dochodzi do ich masowego występowania (tzw. gradacji), konieczne jest stosowanie lotniczych zabiegów ratowniczych.
Bardzo ważnymi sprzymierzeńcami leśnika w walce z nadmiernym namnażaniem się szkodliwych owadów są ptaki. Aby poprawić ich warunki bytowania, wywiesza się w lasach budki lęgowe. Ponadto intensywnie dokarmia się ptaki zimą, gdy panują szczególnie trudne dla nich warunki.
Duże znaczenie gospodarcze mają szkody wyrządzone przez zwierzynę (jelenie, sarny, łosie, dziki), którym zapobiega się, grodząc uprawy oraz używając repelentów (czyli odstraszaczy). Zimą, pielęgnując młodniki i drzewostany, pozostawia się zwierzynie ścięte gałązki na dwa-trzy tygodnie, co znacznie ogranicza zagrożenie spałowania młodników.
Zagrożenia antropogeniczne (spowodowane przez człowieka)
Pożar to dla roślin i zwierząt najbardziej wyniszczające wydarzenie w lesie. Stan zagrożenia pożarowego obszarów leśnych jest przede wszystkim wynikiem działalności człowieka, zwłaszcza nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem w lasach lub na gruntach z nimi sąsiadujących. Wielu pożarów można by uniknąć, gdyby ludzie odwiedzający nasze lasy zachowali ostrożność i rozsądek.
Lasy Nadleśnictwa Torzym zakwalifikowano do I (najwyższego) stopnia zagrożenia pożarowego. Przez tereny leśne nadleśnictwa przebiegają ważne szlaki komunikacyjne: autostrada, drogi krajowe i wojewódzkie oraz linia kolejowa. Stan ten zwiększa zagrożenie pożarowe. Problem stanowi także bliskie sąsiedztwo wsi oraz łąk i pastwisk, z których część jest wiosną wypalana przez miejscową ludność. Największe natężenie występowania pożarów występuje wczesną wiosną, właśnie z powodu wypalania traw, oraz latem, ze względu na wysokie temperatury powietrza i niską wilgotność ściółki. Dopiero jesienią zagrożenie pożarowe znacznie się zmniejsza. Straty spowodowane przez pożary są często niewymierne. W płomieniach giną liczne gatunki fauny i flory łąkowej i leśnej, przez co dokonuje się zubożenie przyrody.
Ważnym czynnikiem wpływającym na zagrożenie pożarowe są warunki meteorologiczne (opady atmosferyczne, prędkość i kierunek wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, temperatury powietrza i wilgotności powietrza). W sezonie palności codziennie określany jest stopień zagrożenia pożarowego, podawany o godz. 9.00 i 13.00. W razie wystąpienia najwyższego stopnia zagrożenia pożarowego i utrzymującej się przez co najmniej pięć kolejnych dni wilgotności ściółki leśnej, mierzonej o godz. 9.00, na poziomie poniżej 10%, nadleśnictwo obligatoryjnie wprowadza zakaz wstępu do lasu. Aby szybko wykrywać i likwidować pożary przez cały okres zagrożenia pożarowego w Nadleśnictwie dyżurują leśnicy, a cały teren jego obserwowany jest z 3 dostrzegalni przeciwpożarowych.
